Mechanizm podzielonej płatności (ang. split payment) to rozwiązanie wprowadzone w celu zwiększenia transparentności transakcji i ograniczenia oszustw podatkowych. Obowiązuje przede wszystkim w transakcjach B2B, czyli między przedsiębiorcami, i dotyczy branż szczególnie narażonych na wyłudzenia VAT. W wielu przypadkach jego stosowanie jest obowiązkowe, jednak istnieją również sytuacje, w których dobrowolne korzystanie z mechanizmu split payment może przynieść przedsiębiorcom określone korzyści.
Na czym polega mechanizm podzielonej płatności?
Mechanizm split payment polega na rozdzieleniu płatności za fakturę na dwie części. Kwota netto trafia na zwykłe konto bankowe sprzedawcy, natomiast kwota podatku VAT jest automatycznie przekazywana na specjalne konto VAT. Środków zgromadzonych na tym koncie nie można swobodnie wykorzystywać – mogą one być przeznaczone wyłącznie na zapłatę VAT do urzędu skarbowego lub na uregulowanie zobowiązań VAT wobec innych dostawców.
Taki system ma na celu zapobieganie nadużyciom podatkowym i zapewnienie, że kwota należnego VAT zostanie rzeczywiście odprowadzona do budżetu państwa. Choć początkowo budził on obawy wśród przedsiębiorców, w praktyce może przynieść również pewne korzyści, zwłaszcza w zakresie płynności finansowej i bezpieczeństwa podatkowego.
Obowiązkowy split payment – kto musi go stosować?
Mechanizm podzielonej płatności stał się obowiązkowy dla wybranych transakcji od 1 listopada 2019 roku. Dotyczy on faktur na kwoty powyżej 15 000 zł brutto, jeśli obejmują towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Są to przede wszystkim branże szczególnie narażone na oszustwa podatkowe, w tym:
-
usługi budowlane,
-
handel elektroniką (m.in. procesory, smartfony),
-
sprzedaż części samochodowych,
-
obrót stalą i metalami szlachetnymi,
-
sektor paliwowy.
Jeśli transakcja spełnia te kryteria, nabywca jest zobowiązany do dokonania płatności w ramach mechanizmu split payment. Na fakturze musi znaleźć się adnotacja „mechanizm podzielonej płatności”. Brak takiego oznaczenia może skutkować nałożeniem sankcji ze strony organów podatkowych.
Dobrowolne stosowanie mechanizmu split payment
Choć w wielu przypadkach mechanizm split payment jest obowiązkowy, przedsiębiorcy mogą również stosować go dobrowolnie. Niektóre firmy decydują się na to z własnej inicjatywy, ponieważ system ten daje pewne korzyści podatkowe i może być elementem strategii zarządzania finansami.
Dobrowolne korzystanie z mechanizmu podzielonej płatności może przynieść następujące korzyści:
-
Bezpieczeństwo podatkowe – stosowanie split payment daje przedsiębiorcy większą pewność, że urząd skarbowy nie zakwestionuje jego rozliczeń VAT. W razie ewentualnej kontroli można wykazać, że firma działa w sposób transparentny.
-
Niższe ryzyko sankcji za błędy w rozliczeniach – urzędy skarbowe mogą nałożyć kary na firmy, które nieprawidłowo rozliczają VAT. Korzystanie z mechanizmu podzielonej płatności zmniejsza ryzyko popełnienia błędów.
-
Możliwość zwolnienia z niektórych sankcji podatkowych – przedsiębiorca, który dobrowolnie stosuje split payment, może uniknąć niektórych kar przewidzianych w przepisach o VAT, np. podwyższonych odsetek od zaległości podatkowych.
-
Priorytetowy zwrot VAT – firmy, które korzystają ze split payment, mogą wnioskować o zwrot VAT w przyspieszonym terminie 25 dni zamiast standardowych 60 dni.
Wady mechanizmu split payment
Mimo licznych zalet, mechanizm podzielonej płatności ma również swoje ograniczenia. Największą wadą, na którą wskazują przedsiębiorcy, jest ograniczona dostępność środków zgromadzonych na koncie VAT.
Firmy, które stosują split payment, mogą napotkać problemy z płynnością finansową, ponieważ nie mogą swobodnie dysponować środkami zgromadzonymi na koncie VAT. Może to powodować trudności w regulowaniu bieżących zobowiązań, takich jak pensje pracowników czy opłaty za media. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy muszą dokładnie planować przepływy pieniężne i odpowiednio zarządzać finansami.
Dodatkowo, nie wszystkie firmy chcą otrzymywać płatności w systemie split payment, zwłaszcza jeśli nie mają obowiązku jego stosowania. W niektórych przypadkach może to prowadzić do komplikacji w relacjach biznesowych, ponieważ niektórzy kontrahenci wolą tradycyjne rozliczenia.
Kiedy warto stosować mechanizm split payment?
Dobrowolne korzystanie z mechanizmu podzielonej płatności jest korzystne dla firm, które:
-
Regularnie występują o zwrot VAT – przyspieszony zwrot VAT może poprawić płynność finansową przedsiębiorstwa.
-
Działają w branżach narażonych na kontrole skarbowe – np. budownictwo, handel elektroniką czy obrót metalami. Stosowanie split payment może zabezpieczyć firmę przed potencjalnymi zarzutami o nieprawidłowe rozliczenia.
-
Chcą zmniejszyć ryzyko odpowiedzialności podatkowej – split payment może uchronić przed niektórymi sankcjami, jeśli w przyszłości okaże się, że kontrahent nie odprowadził należnego VAT.
-
Działają na dużą skalę i mają stabilną płynność finansową – jeśli firma ma wystarczającą ilość środków obrotowych, ograniczona dostępność funduszy na koncie VAT nie będzie dla niej dużym problemem.
Mechanizm podzielonej płatności to narzędzie, które w określonych sytuacjach jest obowiązkowe, ale w niektórych przypadkach może być stosowane dobrowolnie. Przedsiębiorcy powinni rozważyć jego wykorzystanie lub skonsultować je z doradcą podatkowym, jeśli zależy im na bezpieczeństwie podatkowym i chcą uniknąć ewentualnych problemów z urzędem skarbowym.
Mimo pewnych wad, takich jak ograniczona dostępność środków na koncie VAT, split payment może być skutecznym sposobem na zabezpieczenie firmy przed ryzykiem podatkowym i poprawę relacji z organami skarbowymi. Ostateczna decyzja o stosowaniu tego mechanizmu powinna być jednak dobrze przemyślana i dostosowana do specyfiki działalności przedsiębiorstwa.
Artykuł sponsorowany
